Τῶν ἱστορικῶν κράτιστος

Ἡ σύγκριση τῆς ζωγραφικῆς μὲ τὴν ποίηση καὶ ἱστορία ἐνδιαφέρει ὅσους ἀχολοῦνται μὲ τὴν καλλιτεχνικὴ κριτική∙ ἀφορμὴ στάθηκε γιὰ τὸν Πλούταρχο ἡ ξενάγηση στὴν Ἀγορὰ τῶν Ἀθηνῶν καὶ στὰ ἔργα τῶν ζωγράφων της τῆς κλασικῆς ἐποχῆς. «Εἰ δ’ οἱ μὲν χρώμασι καὶ σχήμασιν οἱ δ’ ὀνόμασι καὶ λέξεσι αὐτὰ δηλοῦσιν»∙ ἐὰν δὲ οἱ μὲν μὲ χρώματα καὶ μὲ σχήματα, οἱ δὲ μὲ φράσεις καὶ λέξεις ὑποδηλώνουν τὰ ἴδια πράγματα. «Τέλος δ’ ἀμφοτέροις ἓν ὑπόκειται»∙ ὁ σκοπὸς δὲ ἀμφοτέρων ἕνας παραμένει. «Καὶ τῶν ἱστορικῶν κράτιστος ὁ τὴν διήγησιν ὥσπερ γραφὴν πάθεσι καὶ προσώποις εἰδωλοποιήσας»∙ καὶ ἀπ’ τοὺς ἱστορικοὺς ὁ πρῶτος ὁ ὁποῖος τὴν διήγηση ὅπως μὲ τὴν ζωγραφικὴ τὰ πάθη στὰ πρόσωπα ἔχει παρουσιάσει. «Ὁ γοῦν Θουκυδίδης ἀεὶ τῷ λόγῳ πρὸς ταύτην ἁμιλλᾶται τὴν ἐνέργειαν»∙ ὁ Θουκυδίδης λοιπὸν πάντοτε μὲ τὸν λόγο πρὸς τὴν ζωγραφικὴ ἁμιλλᾶται στὴν δράση.