Στὴν κρίση τῆς συνειδήσεώς της φέρει τὴν Εὐρώπη τὸ προσφυγικὸ πρόβλημα∙ καλεῖται τοῦ ἀποδεῖξαι τὸν σεβασμὸ καὶ τὴν πίστη της στὶς θεμελιώδεις ἀρχὲς τῆς ἱστορίας της, ὅταν μάλιστα δὲν διαθέτει τὴν εὐκαιρία ἀποπροσανατολισμοῦ, ὅπως τοὺς δύο προηγούμενους αἰῶνες. Ἡ πολιτικὴ συνοχὴ καὶ ἡ οἰκονομικὴ ρώμη τῆς Εὐρωζώνης ἔχουν θεμελιωθεῖ, πάνω στὴν ἀνοχὴ καὶ στὴν δημοκρατικὴ ἀλληλεγγύη πρὸς τοὺς ἄλλους καὶ περισσότερο τοὺς καταδιωκόμενους, ἀνεξαρτήτως τοῦ ποιὸς εἶναι ὁ ὑπαίτιος τῆς συμφορᾶς∙ τὸ ἀπέδειξαν μετὰ τὴν κατάρρευση τοῦ σοβιετικοῦ συστήματος, μὲ τὴν ὑποδοχὴ τῶν ἑκατομμυρίων προσφύγων τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης καὶ τὴν μαζικὴ βοήθεια πρὸς τὶς χῶρες τους, μὲ κορυφαία ἐκδήλωση τὴν ἔνταξή τους στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση. Σήμερα, αἴτιος τῆς τραγωδίας εἶναι ἡ Ἀμερική, ἀλλὰ οἱ πρόσφυγες καταφεύγουν στὴν Εὐρώπη, μέσῳ Ἑλλάδος, καὶ μὲ ἐμφανῆ τὴν ὑποκίνηση τῆς Τουρκίας∙ στὴν λύση τοῦ Συριακοῦ ὅμως δὲν ἔχουν λόγο οἱ Εὐρωπαῖοι.