Το Εμμελές καθημερινά με e-mail: πατήστε εδώ
 
 
"emmeles"

ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΔΙΑΛΟΓΟΣ - POLITICAL DIALOGUE
 
14 Σεπτεμβρίου 2001
ΕΚΔΟΤΗΣ: ΧΡΗΣΤΟΣ Ζ. ΚΑΡΑΝΙΚΑΣ
 
Αναζήτηση στο site:
 
Οι ανακατατάξεις στην πολιτική ζωή
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να έχουν επιπτώσεις σε ολόκληρο τον κόσμο· η πολιτική ζωή στις άλλες χώρες αισθάνεται τις επιπτώσεις των επιθέσεων, χειρότερα ίσως και από την κατάρρευση του σοσιαλιστικού συστήματος. Το οικονομικό και πολιτικό πρότυπο, που ήταν η Νέα Υόρκη, η Γουώλ Στρητ και οι δίδυμοι πύργοι, αισθάνονται όλοι ότι έχει καταρρεύσει, περισσότερο μέσα τους και λιγότερο στην πραγματικότητα· στην πολιτική, όμως, και οικονομική ζωή μετράει κυρίως αυτό που φέρουμε μέσα μας και λιγότερο αυτό που υπάρχει στην πραγματικότητα. Πολύ σύντομα θα φανούν οι ανακατατάξεις αυτές· στη χώρα μας άρχισε να μετράει η άλλη εποχή· πρώτο παράδειγμα: Κανείς δεν μιλάει πλέον για το επικείμενο συνέδριο του κυβερνώντος κόμματος.
 
Ο πανικός των οικείων

Το βάθος και η συστηματική οργάνωση του σχεδίου των τρομοκρατών αποδεικνύεται κυρίως από δύο παράγοντες: από τη διείσδυση στα συστήματα ασφαλείας και από τον πανικό στην ίδια την προσωπική ζωή των Αμερικανών· για το πρώτο έχουν λεχθεί πολλά, για το δεύτερο λιγότερα. Ένα επιπρόσθετο που παρουσιάσθηκε είναι τα τηλεφωνήματα που υποχρέωσαν οι τρομοκράτες να κάνουν αρκετοί από τους επιβάτες των απαχθέντων αεροπλάνων προς τους οικείους των· τους είπαν μόνο ότι τους αγαπούν και ότι βαδίζουν προς το θάνατο. Είναι σχέδιο σατανικό και δείχνει ότι καταστρώθηκε από εγκεφάλους που γνωρίζουν σε βάθος την ψυχολογία του απλού Αμερικανού· εισέβαλαν στα σπίτια των Αμερικανών, προκάλεσαν τον πανικό, πέραν των ίδιων των στόχων τους, στους ηλικωμένους ή άλλους οικείους των επιβατών. Οι κινήσεις είχαν επιλεγεί μόνο από ανθρώπους που έχουν ζήσει αρκετά καλά την αμερικανική καθημερινότητα και είναι αρκετά μορφωμένοι.

 
Η έκπτωση στην εικόνα
Δύο μέρες μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις και ολόκληρος ο κόσμος υφίσταται τον καταιγισμό της εικονικής πραγματικότητος· τα μεγάλα μέσα μαζικής επικοινωνίας, με κέντρο τις Ηνωμένες Πολιτείες, μεταδίδουν τις ίδιες εικόνες -ελάχιστες οι εξαιρέσεις και αυτές αφορούν κυρίως τα μη αγγλόφωνα μέσα- και τις ίδιες δηλώσεις ανακυκλώνουν, με τις ίδιες πληροφορίες· καμμία σχεδόν εικόνα από την ανάσυρση των παγιδευθέντων, ελάχιστα για την άμυνα των συστημάτων ασφαλείας, πολλές αναφερόμενες σε προηγούμενες τρομοκρατικές επιθέσεις. Το πρόβλημα που γεννάται είναι ένα και μόνο: πείθουν οι εικόνες αυτές; Διαφορετικά: πιστεύουν αυτοί που τις μεταδίδουν ότι πείθουν; Δύσκολη η απάντηση· για να τις συνεχίζουν, αυτό σημαίνει ότι πιστεύουν πώς πείθουν· η ουσιαστική απάντηση, όμως, θα δοθεί μετά από αρκετό καιρό. Όσοι πιστεύουν ότι έχει αλλάξει η εποχή και δεν είναι ίδια η σημερινή με τη χθεσινή μέρα, αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό όλα αυτά.
 
Ο φαύλος κύκλος
Οι δηλώσεις όλων των Αμερικανών ηγετών, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στη χώρα τους, δείχνουν ότι διαπνέονται περισσότερο από τη λογική της εκδικήσεως και λιγότερο από την αναζήτηση των αιτίων που προκάλεσαν αυτόν τον φαύλο κύκλο· οι τρομοκρατικές επιθέσεις απέδειξαν ότι η τεχνολογία της εποχής μας μπορεία να γίνει κτήμα όλων, και των πλουσίων και των φτωχών. Η παλιά απροσπέραστη απόσταση ανάμεσα στον ισχυρό και στον αδύναμο δεν ισχύει ως προς την πρόσβαση στην τεχνολογία· η λογική της αντεκδικήσεως οδηγεί νομοτελειακά σε φαύλο κυκλο, με απρόβλεπτες τις προεκτάσεις. Το κύριο πρόβλημα δεν είναι η αντεκδίκηση, αλλά η διείσδυση των τρομοκρατών στα συστήματα ασφαλείας των μεγάλων.
 
Η καθημερινότης

Η καθημερινή ζωή των Αμερικανών ίσως είναι ο τομέας που θα υποστεί το χειρότερο πλήγμα· τα μεγάλα κτίρια, οι ουρανοξύστες, μαζί με τα αυτοκίνητα, είχαν ταυτιστεί με την καθημερινότητά της από την εποχή του μεσοπολέμου, ενώ μεταπολεμικά προστέθηκαν και οι αεροπορικές μετακινήσεις. Ήταν βασικό χαρακτηριστικό  της ψυχολογίας τους· οι πρώτες αντιδράσεις δείχνουν ότι οι απλοί Αμερικανοί αισθάνονται ότι έχει αλλάξει ο χαρακτήρας τους. Πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο της ζωής των, η καθημερινότης των πρέπει να είναι άλλη και όχι η παλιά· κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το ποια θα είναι η ψυχολογία των Αμερικανών αύριο, ούτε οι ίδιοι πολύ περισσότερο. Αργότερα θα καταγραφεί αυτή.

 
Το άπραγμον ου σώζεται
Στην τελευταία του δημηγορία προς τους Αθηναίους ο Περικλής, ο μεγαλύτερος πολιτικός και φιλόσοφος στην ιστορία, άφησε την υποθήκη του προς τους συμπολίτες του· τους παρότρυνε να μην αποφεύγουν τους πόνους, διαφορετικά να μην επιζητούν τις τιμές από τους άλλους ανθρώπους. Ήταν οι κοσμοκράτορες οι Αθηναίοι την εποχή εκείνη και είχαν χρέος να διατηρήσουν την ηγεμονία τους· ακολούθησε άλλη πορεία η ιστορία μετά την κατάρρευση της αθηναϊκής συμμαχίας. Η ησυχία, το άπραγμον, δεν διασώζεται όταν δεν συνοδεύεται από δραστηριότητα, ούτε συμφέρει σε πόλη ηγεμονεύουσα, αλλά στις υποκόους, ώστε να παραμένουν ασφαλώς υπόδουλοι· «το γαρ άπραγμον ου σώζεται μη μετά του δραστηρίου τεταγμένον, ουδέ εν αρχούση πόλει ξυμφέρει, αλλ’ εν υπηκόω, ασφαλώς δουλεύειν». Η ενεργός πολιτική ήταν η λύση, όχι ο εφησυχασμός στα δικά τους, στην ηρεμία τους· κάτι δύνανται να διδαχθούν οι Αμερικανοί από τους Αθηναίους.
 
Οι ιδεολογικές προλήψεις
Το χειρότερο θύμα των τρομοκρατικών επιθέσεων είναι οι μυστικές υπηρεσίες· ήταν ακλόνητη η πίστη όλων ότι, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, μετά και την επιτυχία τους στην κατάρρευση του σοβιετικού κράτους, ήταν ακαταμάχητες και μπορούσαν να γνωρίζουν τα πάντα σε ολόκληρο τον κόσμο. Απεδείχθη ότι δεν γνώριζαν το τί γίνονταν στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών και ότι δεν ήταν σε θέση να προστατεύσουν το Πεντάγωνο, το αμερικανικό υπουργείο Εθνικής Αμύνης· το πρόβλημα είναι: Είχαν κάποιες πληροφορίες για τη δράση των τρομοκρατών ή όχι. Την απάντηση την έδωσε ένας Γάλλος σχολιαστής· οι μυστικές υπηρεσίες γνωρίζουν πάρα πολλά, αλλά δεν ξέρουν το τί ακριβώς γνωρίζουν. Αυτό είναι το πρόβλημα, όχι μόνο των μυστικών υπηρεσιών οι οποίες αδυνατούν να αξιολογήσουν την υπονόμευση, εντός των μηχανισμών των κυρίως, όσο και των πολιτικών προϊσταμένων τους, οι οποίοι είναι δέσμιοι των ιδεολογικών τους προλήψεων.
 
Η ανάδειξη της Ευρώπης
Την επομένη των τρομοκρατικών επιθέσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες ο κόσμος ολόκληρος αναζητάει το νέο του κέντρο αναφοράς, τις εστίες στις οποίες θα μπορεί να αναφερθεί για τις οικονομικές του δραστηριότητες και για την πόλιτική του ζωή· η Ευρωπαϊκή Ένωση, και η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) με το ευρώ ως νόμισμα, αναδύεται ως ο μοναδικός άξονας αναφοράς και καταφυγής όλων. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια ανέκαμψαν χθες μετά την πρώτη πτώση της επομένης των επιθέσεων· ως ενιαία τελωνειακή και πολιτική ενότης είναι η μεγαλυτέρα στον κόσμο, με τις πλουσιώτερες χώρες, ως ενιαία οικονομική και νομισματική ενότης είναι η πλέον σταθερά η οποία και δύναται να συσπειρώσει γύρω της όλες τις άλλες χώρες. Φυσικά απομένει να επιδείξει και την αντίστοιχη πολιτική ενότητα· είναι το ζητούμενο, στο οποίο θα δώσουν εξετάσεις οι ευρωπαϊκές χώρες.
 
Ο κύκλος της κρίσεως
Οι πρώτες οικονομικές επιπτώσεις από τις τρομοκρατικές επιθέσεις δείχνει ότι επλήγησαν περισσότερο οι χώρες που είναι πιο στενά συνδεδεμένες με την αμερικανική οικονομία· η Ιαπωνία και οι χώρες του Ειρηνικού, όπως και εκείνες της Λατινικής Αμερικής. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι χώρες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα και έχουν εξαρτήσει την ανάκαμψη της οικονομίας των από την άμεση αμερικανική βοήθεια· αυτή είναι η πρώτη αλλαγή στη διεθνή οικονομική τάξη: οι αναζητήσεις της αμέσου ή μακροχρονίου βοηθείας από άλλες πηγές και όχι μόνο από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως είχε συνηθίσει ο κόσμος μεταπολεμικά. Η άλλη επίπτωση είναι η αλλαγή των προτύπων της οικονομικής ζωής· όταν γκρεμίζεται το πρότυπο της μεταπολεμικής οικονομίας, οι δίδυμοι πύργοι στο Μανχάτταν, τότε πλήττονται και οι μορφές οργανώσεως της  διεθνούς οικονομικής ζωής. Η ψυχολογία αποτελεί τον κύριο άξονα της οικονομικής δράσεως  τουν ανθρώπου.
 
Το διεθνές εμπόριο
Όσο και άν ελάχιστα μετρούν πλέον οι διεθνείς σχέσεις και οι συμβάσεις, είναι γεγονός ότι στους διδύμους πύργους του Μανχάτταν στεγαζόταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ)· μετά τον τερματισμό του κύκλου του Μοντεβίδεο και την  αναθεώρηση της ΓΚΑΤΤ, ο ΠΟΕ εξέφραζε περισσότερο από ό,τιδήποτε άλλο, την παγκοσμιοποίηση, όπως την αντιλαμβάνονταν οι Ηνωμένες Πολιτείες, της οποίας και τα συμφέροντα υπηρετούσαν κατά τους πολεμίους του. Αυτό έχει δευτερεύουσα σημασία· εκείνο που μετρούσε στις διεθνείς πολιτικές και οικονομικές σχέσεις ήταν η συμμετοχή στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Είναι γνωστή η μακρά διαμάχη με την Κίνα, με αφορμή την προστασία των  ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για τη συμμετοχή της μεγάλης χώρας στον ΠΟΕ. Λίγους καιρό πριν έγινε δεκτή, αφού μεσολάβησαν μακρές και επίπονες διαπραγματεύσεις.
 
Ο ρόλος της Ορθοδοξίας
Την ανθρώπινη αντίληψη και την βαθειά της πίστη για τη συμπαράσταση στον πόνο των συνανθρώπων μας εξέφρασε η Ορθοδοξία· όχι μόνο η Αρχιεπισκοπή της Νέας Υόρκης από την πρώτη στιγμή, μαζί με όλες τις ομογενειακές οργανώσεις κινητοποιήθηκαν για την παροχή βοηθείας, αλλά και οι άλλες ορθόδοξες εκκλησίες εξέφρασαν τη συμπαράστασή τους. Το Πατριαρχείο Ιεροσολύμων ανέβαλε την τελετή της ενθρονίσεως του νέου Πατριάρχου Ειρηναίου, λόγω των τρομοκρατικών επιθέσεων· βρίσκεται, άλλωστε, στην περιοχή που υφίσταται καθημερινά και την κρατική και την τρομοκρατική βία. Η πολιτική διάσταση έχει σημασία· η Ορθοδοξία,  με την αρετή της ανοχής προς τον τρίτο, τον όποιο τρίτο, και της εντάξεως του διαφορετικού στην κοινωνία της εκφράζει την αλληλεγγύη και την συμπόνοια προς τα θύματα.
 
Ο διάλογος
Ο τύπος στην εποχή μας, έντυπος και ηλεκτρονικός έχει πάρει άλλη μορφή, με τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, με τα μεγάλα συμφέροντα και τις τεράστιες δαπάνες για την λειτουργία οποιουδήποτε μέσου. Η επανασταση, όμως, της πληροφορικης και τα διαδίκτυα προσφέρουν και κάτι άλλο: την δυνατότητα κάποιου να χρησιμοποιήσει τη νέα τεχνική και να έρθει σε επαφή με άλλους, με τους συμπολίτες του, με τους συνανθρώπους του, με σκοπό να ανταλλάξει απόψεις. Απευθύνεται το "Εμμελές" προς εκείνους που αισθάνονται την ανάγκη του διαλόγου, της ανταλλαγής απόψεων, της συζητήσεως, όσοι παίζοντας στο διαδίκτυο μας συναντήσουν, διαβάσουν κάτι, προβληματιστούν για κάτι άλλο, έχουν κάτι να συμπληρώσουν, να προσθέσουν. Χαρά μας ο διάλογος αυτός, ο ήρεμος και δημιουργικός διάλογος, για τα τόσα που μας απασχολούν, τα σοβαρά και τα αμελητέα, τα πιο όμορφα ίσως.
Αυτή είναι η ισηγορία, αυτή είναι η θετικη πλευρά της νέας τεχνολογίας, η οποία διευκολύνει κυρίως τα μεγάλα και οργανωμένα συμφέροντα, με τις τηλεοράσεις, τα ραδιόφωνα, τις εφημερίδες και τα περιοδικά.
Εμείς δεν έχουμε τίποτε· μια μικρή σελίδα στο διαδίκτυο και την καλή μας διάθεση. Ελπίδα μας η ανταπόκριση, ο διάλογος. Διότι η νέα τεχνολογία έχει και αυτό το πλεονέκτημα, του αμέσου και ζωντανού διαλόγου· με ένα κλίκ και ανοίγεις τη σελίδα, με ένα άλλο στέλνεις την άποψή σου, τη διαβάζει ο άλλος. Ελάχιστα μέσα χρειάζονται. Ένα απαιτείται, η άσκησή μας και πάλι στον ήρεμο και ζωντανό λόγο, στην ισηγορία. Είναι λίγο δύσκολο στα πρώτα βήματα, αλλά η κατάκτησή του μας προσφέρει έναν άλλον κόσμο, τον κόσμο της εποχής μας.
 

Το "Εμμελές", καθημερινή εφημερίδα πολιτικού σχολιασμού, κυκλοφορεί από τη Δευτέρα έως και την Παρασκευή. Το Σαββατοκύριακο είναι δικό σας

 

Παρακαλούνται όσοι από τους αναγνώστες κοπιάσουν μπροστά σε αυτή τη σελίδα και έχουν την καλή διάθεση να συμμετάσχουν στο διάλογο, οι συνεργασίες που θα στέλνουν να τηρούν με θρησκευτική ευλάβεια τη σελιδοποίηση. Ήτοι να είναι μεγέθους 200, 140, 120 και 90 περίπου λέξεων. Θα μας διευκολύνετε πάρα πολύ στη σελιδοποίηση και θα μας απαλλάξετε από το ανίερο καθήκον της περικοπής των κειμένων. Ευχαριστούμε.
Μπορείτε να στείλετε τις συνεργασίες σας στην ηλεκτρονική διεύθυνση: emmeles@emmeles.gr & karanikas@emmeles.gr